Eserler

Kitaplar

• (2007) Memlûk Devletinde Askerî Teşkilât, Eren Yayınları, İstanbul.

​İslâm ve Türk Tarihi’nin en mühim siyasî teşekküllerinden biri olan Memlûk Devleti’nin (1250-1517) tarihteki yerini tam manasıyla idrak edebilmek için tetkiki ve anlaşılması lazım gelen askerî teşkilatını mevzu eden bir kitaptır. Türk ve İslâm devlet geleneğinin mezcedilmesiyle oluşturulan “Memlûk Nizâmı”nı teşkilatın tepe noktasındaki Sultan’dan en sade “memlûk” (asker)’e kadar olan yapıyı ortaya koyan bir eserdir.

• (2009) Memlûk Devletinin Kuzey Sınırı, Türk Tarih Kurumu, Ankara.

Memlûk Devleti’nin kuzey hududunu (el-Bilâd eş-Şimâliyye) teşkil eden bölgelerin tarihini müstakil bir şekilde ihtiva eden bir eserdir. Memlûk Devleti için stratejik bir ehemmiyete sahip olan bu bölgelere devlet her zaman özel bir önem vermiştir. Bu bölgeler Tarsus, Malatya Ayıntâb ve Mardin idi. Bu çalışmada bu dört önemli şehrin ifade ettiği anlam ortaya konulmuştur.

• (2011) Safevî Dönemi İran Tarihi, Safevî Tarihinin Kaynakları, (Kaan Dilek ile birlikte), Kadim Yayınları, Ankara.

Tarihe dair kurgusal izafiliğin ve tartışmaların alanı olan kritik dönemlerden birisi olan Safevîler devri siyasî, sosyal ve kültürel bakımlardan dikkat çekici değişimlerin ve dönüşümlerin yaşandığı bir devirdir. Bu eserde bu devre dair araştırmalara bir mukaddime olarak kaynaklar bahsini ortaya koyarak ülkemizdeki çalışmalara bir katkıyı hedeflemektedir.

• (2012) Haldunnâme, Lotus Yayınevi, Ankara.

Metodoloji ve tarih olmak üzere iki ana eksen üzerine kurgulanan kitap, metodolojik ve tarih yönleriyle İbn Haldun’un Mukaddime’sinin ne denli önemli bir giriş olduğu gösterilmeye çalışılmıştır.

•  (2012) Arap Baharı ve Türkiye, Çavsam Yayınları, Çankırı.

Bu çalışma, Arap Baharı olarak adlandırılan halk hareketlerinin başlaması ile birlikte, Ortadoğu ve Afrika’da yaşananlara dair analizleri içermektedir. Burada Arap Baharı’nın anlamı ve geçirdiği evreler ele alınıp, Türkiye nokta-i nazarından bu süreci değerlendirmeye matuf yolların ortaya konulduğu bir eserdir.

• (2013) Ortaçağda Devletin İki Yüzü (Devletnâme: Liyâkatın İzinde Devleti Düşünmek), Lotus Yayınevi, Ankara.

Bu inceleme Orta Çağ’ın geniş dünyasından devlet ve siyaset felsefesi bağlamında devletin kurduğu yüzlerce ilişkiden ve siyaset felsefesinin temel kavramlarından olan devlet raiyyet ilişkileri düzleminde vaki olan veya olmayan liyâkat kavramının tetkikî, liyâkatın cari olduğu ortamda devletin gösterdiği mükâfat karşılığının ya da tam tersi cezanın epistemolojik zeminden öteye iyilik ve kötülük problemi dâhilinde ele alınması, ontolojik bir zemine taşınması ve değer felsefesi bağının da kurulması ile ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla bu tetkik, tarih ve felsefe ve bir miktar da sosyoloji kavramlarından istifade edilen bir çalışmadır. Burada bahsedildiği üzere “liyâkat” zaviyesinde mükâfat ve ceza ile iyi ve kötü kavramları, çalışmanın esas mazmunlarını teşkil etmektedir.

• (2014) Tarih Meleği Nereye Uçuyor (Tarihnâme: Tarihin Yeniden Üretilmesini Düşünmek), Lotus Yayınevi, Ankara.

Melek metaforu, zamanın metafizik var oluşunun ilginç bir yansıması gibidir. Zaman, nihilist ve sonsuz bir meleğin kanatlarında, bilincimize inen ve varoluşumuzu belirleyen en önemli varlık kategorilerinden birisidir. Tarih kavramını var eden ironik ama bir o kadar da gerçek olan bu durum, zamanın elinden tutan bu meleğin kanatlarında, bizi şuurumuz içinde var olan geçmiş, hâl ve geleceği kapsayan “mutlak ânın” bilincine taşır. İronik bilincimizle uyanışımızı sağlayan bu melek hayatı yozlaştıran o kısır döngü karakterli ilerlemeye karşı bize dair bizdeki geçmişin Mesihçi ruhunu anlam dünyamıza yeniden ve yenilenerek taşır.

Tarih geçmişteki olaylar ve olguların incelenmesi olarak tanımlanabilir. Bununla birlikte, tarih bir şekilde geçmiş tecrübelerden geleceği anlama gayreti ve geçmişi bugünden yola çıkarak yeniden kurgulamayı üstlenmektir. Bu her ne şekilde olursa bizim hatıralarımız ve kurgularımızdır.

Bu kitabın amacı, Friedrich Nietzsche ve Walter Benjamin’in düşüncelerinden yola çıkarak onların felsefi dizgelerinde tarihin manasını, tarihteki unutma ve hatırlamalar ilişkisine dair tarih anlayışlarını ve eleştirilerini ortaya koymaktır.

• (2014) Uluslar Arası İlişkiler ve Tarih Geçmişi Düşünerek Geleceğe Bakmak

Henry Kissinger'ın "diplomasi dünyasında dolu bir tabanca, hukuki bilgiden her zaman daha güçlüdür" sözü uluslararası ilişkilerin modern doğasına dair önemli ipuçları içerir. Reel gücün potansiyel haklardan daha önemli olduğunu varsayan bu yaklaşım modern dünyanın diyalektik imgelemini de verir. Bu cümleden tarihi süreç diplomasinin değişik yaklaşım ve uygulamaları ile doludur. Tarih, sadece diplomasinin doğasının değil, uluslararası ilişkilerin süreçler içindeki değişimleri ve değişmemelerinin de laboratuvarıdır. Hiçbir “an” dünden ve yarından azade değildir. Kırılmalar ve değişmeler bile süreç içerisinde bize olan bitenin doğasını gösterir. Tarihin uluslararası ilişkilere dairleri anlatan doğası ile ulusların tarihi dönüştüren iradesi karşılıklı bir etkileşim alanını ifade eder. Tarihin kapsayıcı doğası her düzeyde insan faaliyeti ve sürecini kapsar. Bu nedenle tarih biliminin haber veren doğası uluslararası ilişkiler alanının inşa edici yaklaşımları ile birleştiğinde önemli bir analiz alanı açılmış olur. Bu nedenle tarihin bu sahadan ayrılamayan bir yapısı olduğu anlayışı ile kurgulanan bu çalışma gerek kadim düzeyde gerekse de modern çerçevesinde bu ilişkinin doğasını tasvir ve anlamaya çalışırken eleştirel yaklaşımlar ile de konuya dair kendi sözünü söylemeye gayret etmektedir.

Editörlük

• (2005) Prof. Dr. Kâzım Yaşar Kopraman Makaleler, (Semih Yalçın ile birlikte), Berikan Yayınevi, Ankara.

Ortaçağ Türk Tarihi’nin Mısır-Suriye sahasında mütehassıs olan Prof. Dr. Kâzım Yaşar Kopraman’ın akademik hayatı boyunca yazdığı ilmî makalelerin, ansiklopedi maddelerinin ve sunduğu tebliğlerin metinlerinin bir arada toplandığı bir eserdir.

• (2008) Ortaçağ Türk Tarihi Ana Kaynakları, (Editör-Bölüm Yazarı) Kriter Yayınları, İstanbul.

Ortaçağ Türk Tarihi’nin muhtelif sahalarına yönelik kaynakların bibliyografyasının takdim edildiği bir eserdir. Ortaçağ Türk Tarihi’nin kaynakları muhtelif dillerde yazılmış doğulu ve batılı kaynak koleksiyonlarından oluşmaktadır. Bu eserde sahanın uzmanlarının koleksiyonların araştırılmasına dayalı incelemelerinin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır.

• (2010) Osman Turan, Makaleler, (Bilal Koç ile birlikte), Kurtuba, Ankara.

Selçuklu Tarihi’ne yönelik çalışmalarıyla ülkemizde bir ekol oluşturan Prof. Dr. Osman Turan’ın muhtelif dergi ve ansiklopedilerde yayınlanan makalelerinin bir arada yeniden okuyucusuyla buluştuğu bir eser olmuştur. Eserde hocanın ilmî makaleleri, fikrî yazıları, bibliyografya çalışmaları ve belge-kaynak neşrine yönelik makaleleri bulunmaktadır.

• (2010) Ortaçağda Kadın, (Editör-Bölüm Yazarı), Lotus Yayınevi, Ankara. 

Kitap, Türk Tarihi’nin sınırlarını aşan Ortaçağ dünyasının neredeyse tamamını kapsayan bir yaklaşımla “kadın” konusunu mercek altına almaktadır. Sadece kendi tarihimizle sınırlı bir bakışın ötesinde Ortaçağ Avrupası, Haçlılar gibi Ortaçağ Doğusunun ötesinde bir bakışa Ortaçağda Japon kadını da katılarak Aztekler haricinde neredeyse Ortaçağların geneline şamil bir inceleme gerçekleştirilmeye çalışılmıştır.

• (2014) Tarihin ve Tarihçinin İzinden Kâzım Yaşar Kopraman Armağanı, (Editör ve Bölüm Yazarı), T.K.A.E., Ankara.

Büyük tarihçilerin eserleri yazdıkları ve millete hediye ettikleri eserler ve bu yolda yetiştirdikleri talebeleridir. Onların millet hayatına sundukları armağanlar karşılığını milletten beklemeyecek kadar hasbî ve vatansever oldukları da aşikârdır. Prof. Dr. Kâzım Yaşar Kopraman milletimizin son dönemde yetiştirdiği büyük tarihçiler silsilesinin son neslinin en önemli simalarından birisidir. Tarihimize yaptığı büyük hizmetler ve yetiştirdiği öğrencilerle milletimize büyük hizmetleri olan hocamıza Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü tarafından hazırlanan bu armağan kitabı büyük bir vefa ve kadirşinaslık örneğidir. 

• (2014) Prof. Dr. Osman Turan, Kunlar ve Eski Türkler [Hunlar ve Selçuklular Çağında Türkler], (Bilal Koç ile birlikte) Hitabevi Yayınları, Ankara.

Türkiye’deki Selçuklu Tarihçiliği’nin mihenk taşlarından ve ilim âlemimizin sönmeyen ışığı olan Merhum Prof. Dr. Osman Turan’ın sadaka-i cariyelerinden birisi daha tarih dünyamızı ve sahamızı aydınlatmak adına bu eser ile birlikte muhatapları olan biz okuyucularıyla buluşmuştur. Elimizdeki bu kitap hem merhum Prof. Dr. Osman Turan hocamıza hem de vefatından sonra biz talebelerine bakan yönleriyle mühim bir fonksiyonu icra etmektedir. Bu itibarla ömrünün yayınlamaya müsaade etmediği fakat ardında yayınlanmaya hazır olarak bırakıp gittiği eserlerinden birisini hocamızın 100. doğum yılı münasebetiyle yayınlamanın derin bahtiyarlığını yaşamaktayız.

Bu cümleden olarak arkasında bırakıp gittiği yüzlerce makale ve onlarca kitabın ardından onlardan bir yenisi daha hocamızın Genel Türk Tarihi’ni muhtevi olarak kaleme aldığı makalelerinin bir bütününü daha elimizdeki bu eser ile bir araya getirmiş olmanın derin hazzını yaşamış olmaktayız. Merhum Prof. Dr. Osman Turan’ın Osmanlı Türkçesi olarak kaleme aldığı bu makalelerini Yeni Türk Alfabesi’ne aktararak, hocamızın ardında bırakıp gittiği bu eserini gün yüzüne çıkararak, siz muhatapları ile buluşturmuş oluyoruz.

Kunlar, Uygurlar, Tabgaçlar, Tölesler, Oğuzlar ve Selçuklular’a dair kıymeti haiz malumatları bu kitap vasıtasıyla bu kez Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi, Ortaçağ Tarihi Kürsüsü’nün ve Kütüphanesi’nin parlak öğrencisi ve hocası Prof. Dr. Osman Turan’ın referanslığında okuyacak ve merhum Prof. Dr. Osman Turan’ı tanıyanların üzerinde mutabık kaldığı eşsiz bilgilerinin seremonisi okuyacağız.

• (2014) Prof. Dr. Osman Turan, Selçuklu Tarihi Araştırmaları, (Bilal Koç ile birlikte) T.T.K., Ankara.

Tarihçiler adeta geçmişle bugün ve gelecek arasındaki bağı taşıyan millî hafızanın bekçileridirler. Onlar bu hafızaya ne kadar ciddi sahip çıkarlarsa bir milletin geçmişiyle geleceği o kadar anlamlı bir noktada buluşabilir.  Türk tarihi şüphesiz çok büyük devirleri ve anlamları içeren bir süreci temsil eder. Bu yönüyle bu büyük bir tarihin içindeki devirler ve değerler ileriki zamanlarda ancak büyük tarihçiler tarafından hakkıyla değerlendirilebilir. İşte makalelerini hazırlayıp ilim âlemine sunmak sadedinde bulunduğumuz Prof. Dr. Osman Turan büyük tarihimize yakışır büyük tarihçilerimizden birisidir.

Ortaçağ Türk Tarihi’nin mihenk taşlarından birisi olan Merhum Prof. Dr. Osman Turan, 20. asrın en önemli ilim adamlarından birisi olmuştur. Prof. Dr. Osman Turan, ilmî çalışmalarını daha ziyade Selçuklular özelinde yoğunlaştırmıştır. Bu ilmî çalışmalarını yaparken de kendi metodolojisini ortaya koymuştur ki burada da Osman Turan’ın sağlam bilgi kaynaklarını kullanmasının ve derin bilgisinin izleri ortaya çıkmaktadır.

Makaleler